ажан

  • 91бейсі — зат. көне. жерг. Чин патшалығы кезіндегі ең жоғарғы төрт шеннің (лауазымның) үшіншісі; мансап аты. Керейдің кеңесінде сөз бастайтын шешендігі бар ол б е й с і д е н жоғары отырды (Қ. Мұқажанұлы, Ортеке, 87). Темірхан б е й с і Сарбасқа қадала… …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 92бұлықшы — зат. жерг. Соқашы. Б ұ л ы қ ш ы л а р тыныстағысы келді. Барлығы түйілісіп бір араға жиналды (К. Мұқажанұлы, Ортеке, 224) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 93бытқын — ет. жерг. Қатты ашулану, күйіп пісу. Бұлқан талқан боп, б ы т қ ы н а п, қарадай болдырған Дүрияға Бәнудің жаны ашыды (К. Мұқажанұлы, Ортеке, 223) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 94бір — адым жер. Жүрген кездегі екі аяқтың аттау (басу) қашықтығы; 60 70 см, мөлшеріндегі ұзындық. Бір айдың жүзі болды. Бір айдай уақыт өтті. Шүйінші беруіңе болады. Жездең, міне, б і р а й д ы ң ж ү з і б о л ы п қалды, жынды суды ұрттап алмайды (Қаз …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 95долана — сын. Долана ағашынан, долана сүрегінен жасалған. Атасы жонып берген д о л а н а шоқпарымен жерді ұрғылап барады (К. Мұқажанұлы, Ортеке, 5) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 96дүй — зат. жерг. Өндіріс ұжымы. Ол өзін бір д ү й д і ң аспанында көреді. Ағынды дария, асқар тау тобығынан өлшенеді (К. Мұқажанұлы, Ортеке, 154) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 97дүре — I ет. жерг. Туу, тарау. – Еһе, ақын жазушы болса, бұлар да біздей бір бір шалдан д ү р е г е н шығар (Қ. Мұханбетқалиев, Жаңғырық, 43). II Дүре соқпай. этногр. Қазақтың ұлттық ойындарының бір түрі. «Д ү р е с о қ п а й» деген ойын ойнады. Сүлгіні …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 98еріттір — еріт етістігінен жасалған өзгелік етіс. Бұдыры жоқ, бұлдыры көп сары дала, жазғытұрым қар еріттіріп, күздігүні су арттырып өткізеді (Қ. Мұқажанұлы, Ортеке, 6) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 99есеп — зат. ауыс. сөйл. Күнәлі, айыпты. – Алмаса қойсын, тоңса өзіне е с е п! (К.Мұқажанұлы, Ортеке, 4) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • 100жабал — үст. жерг. Жаппай. Әлде неге ж а б а л жүгірісіп, шабалана үрген иттер оқыс таласып қап жатыр (Қ. Мұқажанұлы, Ортеке, 57). – Жалғыз барып мұны істедің, ж а б а л барсаң қайтерімізді ойлайтын шығар, миы бар болса, – деді (Бұл да, 127) …

    Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі